Fundacja Dziedzictwa Kulturowego kontynuuje prace ratunkowe w kolegiacie pw. Świętej Trójcy w Ołyce (Ukraina). Dzięki zaangażowaniu współpracowników Fundacji oraz pracy konserwatorów świątynia z roku na rok odzyskuję swój blask. Już dziś widać, jak udało się podnieść stan obiektu z kompletnej ruiny. Prace są możliwe dzięki wsparciu finansowemu polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kolegiata Świętej Trójcy w Ołyce wzniesiona została w pierwszej połowie XVII wieku z inicjatywy fundatora Stanisława Albrechta Radziwiłła. Kościół stanowi unikalny przykład najwyższej klasy sztuki i architektury barokowej.
Świątynia uznawana była za najpiękniejszy polski kościół na Wołyniu. Do dziś wrażenie robią wyjątkowej urody ołtarze oraz epitafia rodzinne Radziwiłłów. Koniec II wojny światowej zapoczątkował trudny okres w historii kolegiaty. Tereny archidiecezji lwowskiej, a także diecezji łuckiej i częściowo przemyskiej zostały wcielone do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej. Władze powróciły do walki z religią i kościołem katolickim. Parafia ołycka została rozwiązana i rozpoczęła się systematyczna dewastacja świątyni, zamienionej teraz na stajnię dla miejscowego kołchozu. Dopiero w roku 1991 władze ukraińskie przekazały kościół wspólnocie wiernych, dzięki czemu dziś znów może być on miejscem kultu religijnego. Dzięki współpracy z proboszczem parafii ołyckiej księdzem Jurijem Pohnerybką prowadzone były prace porządkowe wokół kościoła, a polscy konserwatorzy wykonywali prace przy poszczególnych elementach wystroju świątyni
Od 2013 roku prace restauratorsko-konserwatorskie w Kolegiacie św. Trójcy to największe i najtrudniejsze wyzwanie stojące przed Fundacją Dziedzictwa Kulturowego. Zarówno wyposażenie kościoła, jak i sama jego bryła są w stanie katastrofalnym. Naszym celem jest przywrócenie świątyni dawnej świetności.
W ramach tegoroczny prac planowane jest wykonanie kolejnej części prac przy elementach wystroju wnętrza świątyni, badania, prace inwentaryzacyjne i porządkowe. Do najważniejszych elementów programu należą:
- Wykonanie rekonstrukcji atrybutów drewnianej rześby św. Andrzeja Apostoła;
- Rekonstrukcja rzeźby św. Tomasza Apostoła;
- Konserwacja i rekonstrukcja portalu okiennego w prezbiterium;
- Wykonanie rekonstrukcji monogramu do tympanonu obramowania okiennego portalu w prezbiterium;
- Konserwacja dwóch kapiteli wraz z rekonstrukcją rzeźbiarską i pozłotniczą.
W ramach tegorocznych prac prowadzone będą dalsze badania poszczególnych elementów świątyni, które pomogą w opracowaniu programów prac na kolejne lata.
Polsko-ukraiński zespół wykonuje prace pod kierownictwem Pana Andrzeja Kazberuka z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie współpracy z Panią Pauliną Antoniuk, doświadczoną konserwator, absolwentką konserwacji i restauracji dzieł sztuki, Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Za nadzór konserwatorski odpowiada prof. Janusz Smaza, kierownik Katedry Konserwacji i Restauracji Rzeźby i Elementów Architektury, ASP w Warszawie.
Nadzór nad realizacją projektu z ramienia Instytutu Polonika sprawuje zespół ekspertów: Pan prof. Piotr Niemcewicz, kierownik Katedry Konserwacji-Restauracji Architektury i Rzeźby, Wydziału Sztuk Pięknych, UMK w Toruniu, Pan dr hab. Michał Wardzyński z Katedry Historii Sztuki Dawnej, Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Pani dr Maria Gąsior z Katedry Konserwacji i Restauracji Ceramiki i Szkła, ASP we Wrocławiu.
Projekt realizowany jest przez Fundację Dziedzictwa Kulturowego
W latach 2022-2024 prace realizowane są dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu “Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”. Wartość finansowania: 1 620 000 zł. Data podpisania umowy: 18 sierpnia 2022 rok.
Instytucją zarządzającą programem „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” jest Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.
