o projekcie
Konserwacja nagrobka Adama Kisiela w Niskieniczach.
Na wzgórzu w starej wsi Niskienicze – obecnie części powstałego w 1950 roku Nowowołyńska – znajduje się monastyr wraz z ufundowaną około 1643 roku przez Adama Kisiela cerkwią pw. Zaśnięcia Matki Bożej.
Cerkiew została wybudowana na planie krzyża greckiego. Prezbiterium i boczne aneksy są zamknięte półkoliście, a położony od zachodu babiniec – na planie kwadratu. Miejsce przecięcia ramion krzyża przykrywa kopuła podbudowana tamburem i pendentywami, boczne aneksy zwieńczone są zaś mniejszymi kopułami. Układ przestrzenny oraz wyważone proporcje brył tworzą harmonijną kompozycję architektoniczną. Centralny plan świątyni wskazuje, że jej fundator wzorował się na powstających w 1. poł. XVII wieku kościołach-mauzoleach.
Wewnątrz świątyni, na południowo-zachodnim filarze jej centralnej części, znajduje się wykonany z marmuru i alabastru nagrobek Adama Kisiela. Półpostaciowa figura fundatora cerkwi ustawiona jest we wnęce arkady otoczonej marmurowym obramieniem. U dołu umieszczono tablice inskrypcyjne, całość wieńczy zaś herb rodu Światołdycz-Kisiel. Zmarły został przedstawiony w zbroi, pierwotnie postać dzierżyła w lewej dłoni buzdygan.
Kim był Adam z Brusiłowa Światołdycz-Światołd Kisiel, którego wizerunek został tak starannie uwieczniony w cerkwi we wsi Niskienicze? Żył w latach 1600–1653, był wychowankiem Akademii Zamojskiej i uczestnikiem bitew pod Cecorą i pod Chocimiem. W 1632 roku został sekretarzem królewskim, od 1639 roku pełnił funkcję kasztelana czernichowskiego, od 1642 roku kasztelana kijowskiego, od 1648 roku wojewody bracławskego, a rok później, w 1649, został mianowany wojewodą kijowskim. W czasie walk z Chmielnickim był zwolennikiem porozumienia z Kozakami, następnie uczestniczył w negocjacjach ugody Zborowskiej (1649) i Białocerekiewskiej (1651).
Ze względu na opłakany stan nagrobka Fundacja Dziedzictwa Kulturowego już w 2017 roku przystąpiła do generalnych prac konserwatorsko-restauratorskich mających przywrócić pomnikowi jego pierwotny wygląd. Oszacowano, że projekt powinien potrwać około dwóch lata.
W 2018 roku ukończono prace konserwatorsko-restauratorskie, które miały za zadanie
zatrzymać proces destrukcji pomnika i utrzymać wartość artystyczną zabytku.
Zadanie realizowane było dzięki środkom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznanym Fundacji Dziedzictwa Kulturowego w ramach programu „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą”.
W 2017 roku zajęto się najpilniejszymi kwestiami: najwięcej pracy wymagało odtworzenie epitafium, należało również zaradzić licznym ubytkom w kamieniu i nieestetycznym nawarstwieniom, jakie pojawiły się na powierzchni nagrobka. Trzeba było zaradzić też zawilgoconemu podłożu pomnika.
Zadanie realizowane było dzięki środkom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznanym Fundacji Dziedzictwa Kulturowego w ramach programu „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą”.
